8

ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ މެމްބަރުންގެ މުސާރައާއި އިނާޔަތްތައް ކުޑަކުރުމަކީ ރަނގަޅުކަމެއްބާ؟

ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ މެމްބަރުންގެ މުސާރައާއި އިނާޔަތްތައް 62،500 ރުފިޔާއިން 37،000 ރުފިޔާއަށް ކުޑަކުރުމަށް ފެނިވަޑައިގަންނަވާކަމަށް ހދ.ކުޅުދުއްފުށީ ދެކުނު ދާއިރާގެ މެމްބަރު އަލްއުސްތާޛް މުޙައްމަދު ނަޝީދު ހުށަހަޅުއްވާފައިވާ މައިގަނޑު ސަބަބެއްކަމަށް، ހަވީރު ނޫހުގައި މިކަމާބެހޭގޮތުން ލިއުއްވާފައިވާ ޚަބަރެއްގައިވަނީ، މިހާރު ދޭ މުސާރައާއި އިނާޔަތްތަކަކީ ރާއްޖޭގެ މިހާރުގެ ޙާލަތަށް ބަލާއިރު ބޮޑު އަދަދެއްކަމަށް ނަޝީދުއަށް ފެނިވަޑައިގަންނަވާކަމަށް އޭނާގެ އޮފީހުން ނެރުއްވާފައިވާ ނޫސްބަޔާނެއްގައިވާ ކަމަށެވެ.

ރާއްޖޭގެ މިހާރުގެ ޙާލަތުގެ ޙަޤީޤީ މަނާއަކީ ކޮބައިބާވައެވެ؟ އެއީ ރާއްޖޭގެ މާލީ ހާލަތުގެ ވާހަކަތޯއެވެ؟ ނޫނީ ދައުލަތަށް ލިބޭ އާމްދަނީން ޚަރަދު ހަމަޖެއްސެންނެތް ޙާލަތުތޯއެވެ؟ ނޫނީ ދައުލަތަށްލިބޭ އާމްދަނީ އިތުރުކުރެވޭ އާ ގޮތްތަކެއް ނުވިސްނޭފަދަ ނުވަތަ ވިސްނުނަސް އެކަންކަމަށް ޢަމަލީ ސިފައެއް ނުގެނެވޭނެ ޙާލަތެއްގައި އަޅުގަނޑުމެން ތިބީތޯއެވެ؟ ނޫނީ މީގެކުރިން ވަކިބަޔަކަށް ލިބުނު މުސާރައާއި އިނާޔަތްތައް މިހާރުގެ މަޖިލީހުގެ މެމްބަރުންނަށް ލިބިގެންނުވާނެކަމަށް ފެނިވަޑައިގަންނަވަނީތޯއެވެ؟ މިސުވާލުތަކަކީ މިބިލާމެދު ބަހުސް ކުރެވޭއިރު މަޖިލީހުގެ ތެރެއިން ޖަވާބު ލިބިގެން ހިނގައިދޭނެ ސުވާލުތަކަށް ފަހަރުގައި ވެދާނެއެވެ. ބަލަން ތިބެމާ ހެއްޔެވެ؟

ހުށަހަޅާފައިވާ ގޮތަށް މުސާރައާއި އިނާޔަތްތައް މިހާރު ހުރި މިންވަރުން 41 ޕަސެންޓަށް ކުޑަކުރުމަށް މަޖިލީހުން ފާސްކޮށްފިނަމަ، އެބަދަލުގެ ސަބަބުން ދައުލަތުގެ ބަޖެޓަށް މަހަކަށް 1.9 މިލިއަން ރުފިޔާގެ ލުޔެއް ލިބިގެންދާނެއެވެ. އަދި އަހަރުގެ ބާކީއޮތް 7 މަސްދުވަހަށް 13.7 މިލިއަން ރުފިޔާ، ނުވަތަ ގާތްގަޑަކަށް 1 މިލިއަން ޔޫއެސް ޑޮލަރު ބަޖެޓުގެ ޚަރަދުގެ ތެރެއިން ސަލާމަތްކުރެވިގެންދާނެއެވެ. އަހަރަކަށް ބަލާއިރު ޚަރަދުން އުނިކުރެވޭނެ ޖުމްލަ އަދަދަކަށްވަނީ 23.56 މިލިއަން ރުފިޔާ ނުވަތަ 1.83 މިލިއަން ޔޫއެސް ޑޮލަރެވެ. މިގޮތުން ދައުލަތުގެ ބަޖެޓަށް ލުޔެއް ހޯއްދަވައި ދެއްވުމަކީ މިހުށަހެޅުމުގެ މައިގަނޑު އެއްވިސްނުން ކަމުގައިވާނަމަ، ހިސާބުތައް ދައްކާގޮތަށް ބަލައި، ދެންހުރި އެހެން ކަންކަން އެއީ ވިސްނަންނުޖެހޭ ކަންކަމަށްވާނަމަ މިއީ ވަރަށް ރަނގަޅު ހުށަހެޅުމެއްކަމަށް ފެނެއެވެ.

ނަމަވެސް، އުފެދޭ އަނެއް ސުވާލަކީ، މަޖިލީހުގެ މެމްބަރުންގެ މުސާރަ އާއި އިނާޔަތް މިހާރުއޮތް މިންވަރުގައި ބޭއްވުމަށް މެމްބަރަކު މަޖިލީހުގައި ވާހަކަ ދައްކަވާ ދެއްކެވުންވާނީ، އެމެމްބަރެއްގެ އަމިއްލަ މަސްލަހަތަށް ވިސްނަވަނީ ކަމަށްބާއެވެ؟ ވިސްނާލުން ރަނގަޅު ނުވަތަ ބަހުސްކޮށްލަން ރަނގަޅު ވާހަކައެވެ. އެހެނީ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ މެމްބަރުކަމަށް ހޮވިވަޑައިގެންފައިވާ މެމްބަރުންގެ ތެރޭގައި މަޖިލީހުން މުސާރައެއް ނުލިބުނަސް އަމިއްލަ ދިރިއުޅުއްވުމުގެ ކަންތައްތަކާއި، އެމެމްބަރަކު ތަމްސީލްކުރައްވާ ދާއިރާއެއްގެ ރައްޔިތުންނަށް ޚިދްމަތް ދެއްވުމަށް ހަމަޖައްސަވަންޖެހޭ އިދާރީ އިންތިޒާމުތަކާއި، އެހީތެރިކަމުގެ އަތެއް ފޯރުކޮށްދެއްވަން ޖެހިއްޖެ ހިނދެއްގައި އެކަމެއްވެސް އެއްވެސް ބުރަކަމެއްނެތި ހަމަޖައްސަވައި ދެއްވިދާނެފަދަ ތަނަވަސްކަންހުރި މެމްބަރުންތަކެއްވެސް ތިއްބެވުމަކީ އެކަށީގެންވާކަމެކެވެ. ނަމަވެސް، މަޖިލީހުގެ ހުރިހާ މެމްބަރުންނަކީ މިފަދަ ތަނަވަސްކަންހުރި ބަޔަކަށް ނުވުމަކީ ވަރަށް ގާތުގައިވާ ކަމެއްކަމަށް ފެނެއެވެ. އެކަމަކު، މިދެންނެވިފަދަ އަމިއްލަ ތަނަވަސްކަންހުރި މެމްބަރުންނާއި އެނޫން ފަރާތްތައް ވަކިކުރާނީ ކިހިނެއްބާއެވެ؟ އަދި ވަކިކުރެވުނަސް ތަފާތު މުސާރައެއް ތަފާތު މެމްބަރުންނަށް ކަނޑައެޅުމަކީ ކިހާ ބުއްދިވެރިކަމެއްތޯ، ނުވަތަ އިންސާފުވެރިގޮތަކަށް ވެދާނެބާއޭ ހިތަށް އަރައެވެ.

މިކަމުގައި އަޅުގަނޑު ދެކޭގޮތުގައި އެންމެ އިސްކަމެއް ދޭންޖެހޭކަމަކީ، މުއްސަދީންގެ ޖީބުތަކަށް، ނުވަތަ ނޫފުޒު ފޯރުވަފާނެ ބަޔެއްގެ އަތްމައްޗަށް ވެއްޓެންޖެހިދާނެ ބަޔަކަށް މަޖިލީހުގެ މެމްބަރުން ނުވާނެގޮތެއް ވުމެވެ. 62،500 ރުފިޔާއަށް މުސާރައާއި އިނާޔަތްތައް ބޮޑުކުރެއްވުމުގައި ގެންގުޅުއްވި މައިގަނޑު އެއްވިސްނުމަކީ މިއީކަމަށްވެސް ފަހަރުގައި ވެދާނެއެވެ.

މުސާރަ ކުޑަކުރުމަކީ އެއްވެސް ޙާލެއްގައި ގޯސްކަމެކޭ އަޅުގަނޑު ނުދަންނަވަމެވެ. ނަމަވެސް މިކަން މިގޮތަށް ކުރުމުގައި ވިސްނާލަންޖެހޭ ކަންތައްތަކެއް ވާކަމަކީ އަޅުގަނޑު ހަމަގައިމުވެސް ދެބަސްވާނެކަމެއްނޫނެވެ. އަދި ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ މެމްބަރުންގެ މުސާރައާއި އިނާތްތަކާމެދު ވިސްނަވާއިރު، އެހެން ފަރާތްތަކުގެ މުސާރައަށްވެސް ބަދަލުތަކެއް ގެންނަންޖެހޭތޯ (ކުޑަކުރަން ނުވަތަ ބޮޑުކުރަން) ބަހުސްކުރެވޭނެކަން ޔަޤީންނެވެ. އެނގިދާނެތާއެވެ. މަޖިލީހުގެ ނިންމެވުން ބަލަންތިބެމާހެވެ. ކޮންމެ ގޮތަކަށް ނިންމެވި ނަމަވެސް އަޅުގަނޑު ދެކޭނީ އެނިންމެވުމަކީ ޤާނޫނު އަސާސީގެ 75 ވަނަ މާއްދާގައިވާ ގޮތުގެމަތިން އެއްވެސް މެމްބަރަކު އެމެމްބަރެއްގެ ޒާތީ މަސްލަހަތެއް ކުރިއެރުވުމަށް ނުވިސްނަވާ، ޤައުމީ މަސްލަހަތަށާއި ރައްޔިތުންގެ ލާބަޔާއި މަންފާއަށް އިސްކަންދެއްވައިގެން ނިންމަވާ ނިންމެވުމަކަށެވެ.

7

ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހާމެދު ކުރެވޭ އުއްމީދު

2008 ގެ އޯގަސްޓްގައި ޢަމަލުކުރަން ފެށި އާ ޤާނޫނު އަސަސީ ގެ ދަށުން އަލަށް އިންތިހާބު ކުރެވުނު ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިހަކީ އެންމެހާ ދިވެހި ރައްޔިތުންނަށް ފައިދާއާއި މަންފާ ގެނެސްދިނުމަށް މަސައްކަތްކުރައްވާނެ މަޖިލިހަކަށް ވެގެންދާނެކަމަށް އެންމެހާ ދިވެހީންވެސް އުއްމީދު ކުރައްވާނެކަމީ ޝައްކެއް ހުރިކަމެއް ނޫނެވެ. އާޤާނޫނު އަސަސީގެ ދަށުން ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިހަށް އިންތިހާބުވެ ވަޑައިގެންނެވި މެމްބަރުން ކުރެއްވި ހުވާ މިކަމަށް ލާޒިމުކުރެއެވެ. އެހެނީ ހުވާގައިވަނީ، "އަހުރެން ..... އިސްލާމް ދީނަށް ހުރުމަތްތެރިކޮށް ހިތުމަށާއި، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ޤާނޫނު އަސާސީ އާއި ރައްޔިތުންގެ ޙައްޤުތައް ދެމެހެއްޓުމަށާއި، ދިވެހި ޤައުމަށް އިޚްލާސްތެރިވުމަށާއި، ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ މެމްބަރެއްގެ ގޮތުން އަހުރެން އަދާކުރަންޖެހޭ ވާޖިބުތަކާއި މަސްއޫލިއްޔަތުތައް، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ޤާނޫނު އަސާސީއާއި ޤާނޫނާ އެއްގޮތްވާ ގޮތުގެމަތީން، ތެދުވެރިކަމާއި އަމާނާތްތެރިކަމާއެކު، އަދާކުރުންމަތީ ދެމިހުރުމަށް މާތްﷲ ގަންދީ ހުވައިކުރަމެވެ." މިފަދައިންނެވެ.

ޤާނޫނު ހެދުމުގެ އެންމެހައި ބާރުތައް ލިބިގެންވަނީ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހަށެވެ. އަދި ޤާނޫނު ހެދުމުގެ ޢާންމު ބާރުތަކުގެ ތެރޭގައި ވެރިކަން ހިންގުމުގެ ބާރުގެ ފަރާތުން ކުރާ ކަންތައްތައް ހިނގާނުހިނގާގޮތް ބެލުމާއި ވެރިކަން ހިންގުމުގެ ބާރު ޖަވާބުދާރީ ކުރުވުންވެސް ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ މައްޗަށް ލާޒިމުކުރެއެވެ. އެހެންކަމުން ރައްޔިތުންގެ ޢާންމު ދިރިއުޅުމުގެ ފެންވަރު ރަނގަޅުކޮށްދޭނެ ކަންކަމަށް ބާރުއަޅައި އެފަދަ ކަންކަން ތަންފީޒުކުރުމަށް ސަރުކާރަށް ވާގިވެރިވުމާއި، ރައްޔިތުންގެ ޚިލާޔާއި މަޝްވަރާ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގައި އިއްވުމުގެ މެދުވެރިންނަަށް ރައްޔިިތުން މަޖިލިހުގެ މެމްބަރުން ވާނެކަމަށް ވަރަށް ބޮޑަށް އުއްމީދުކުރެވެއެވެ. ޖުމްލަގޮތެއްގައި ދަންނަވަނީނަމަ ޤައުމީ މަސްލަހަތާއި ރައްޔިތުންގެ ލާބަޔާއި މަންފާއަށް އިސްކަންދީގެން މަސައްކަތްކުރައްވާނެކަމުގެ އުއްމީދު ދިވެހި ރައްޔިތުން ކުރައްވައެވެ.

މިގޮތުން ކޮންމެކަމެއް ނިންމެވުމުގައިވެސް އަމިއްލަ މަސްލަހަތާއި ސިޔާސީ ގޮތުން ނިސްބަތްވާ ޕާޓީއެއްގެ މަސްލަހަތަށްވުރެ ޤައުމީ މަސްލަހަތަށް އިސްކަންދެއްވާނެކަމަށް އުއްމީދުކުރެވެއެވެ. ވަކިމީހެއްގެ ނުވަތަ ވަކިޕާޓިއެއްގެ ޒާތީ މަސްލަހަތެއް ކުރިއެރުވުމަށް ލިބިފައިވާ މަޤާމްގެ ނުފޫޒުބޭނުން ނުކުރައްވާނެކަމަށް އުއްމީދުކުރެވެއެވެ. އަދި އިންތިހާބުވީ ދާއިރާތައް ތަމްސީލުކުރެއްވުމުގައި، މުޅި ޤައުމަށާއި ހުރިހައި ރައްޔިތުންގެ ލާބައާއި މަންފާއަށް ރިޢާޔަތްކުރައްވާނެކަމަށް އުއްމީދުކުރެވެއެވެ.

މިކަންކަން މިގޮތުގެމަތިން އަދާކުރެއްވުމުގައި ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ޖަލްސާތަކަށް ބަރާބަރަށް ހާޒިރުވުމަކީވެސް ރައްޔިތުންކުރައްވާނެ ވަރަށްބޮޑު އުއްމީދެކެވެ. މަޖިލީހުގައި ކުރެވޭ ބަހުސްތަކަކީ ޤާނޫނު އަސާސީން ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ މެމްބަރުންނަށް ލިބިދީފައިވާ އިމްތިޔާޒުގެ ނާޖާއިރު ފައިދާއެއް ނެގުމަށް ބޭނުންކުރެވޭ ހަތިޔާރަކަށް ނުހައްދަވާނެކަމަށް އުއްމީދުކުރެވެއެވެ. އަދި މަޖިލީހުގެ މެމްބަރުންގެ ސުލޫކީ މިންގަޑުތަކާއި ވާހަކަ ދެއްކެވުމުގެ އަދަބުތައް ހަރުދަނާކުރެއްވުމަށާއި މުޖުތަމަޢުގައި އުފެދިފައިވާ ބައިބައިވުން ނައްތާލުމަށް މަސައްކަތްކުރައްވާނެ މަޖިލީހަކަށްވެގެންދާނެކަމަށްވެސް އުއްމީދުކުރެވެއެވެ.

އަދި މިކަންކަމުގެ އިތުރުން މިހާރު ސަރުކާރު ހިންގަވާ ޕާޓީން ވެފައިވާ ވައުދުތަކާއި އަހުދުތަކުގެ ތެރެއިން ޤައުމަށް ލާބަޔާއި މަންފާހުރި ކަންކަން ރާވައި ހިންގުމަށް ސަރުކާރަށް ބޭނުންވާ ފުރިހަމަ އެއްބާރުލުންދެއްވާނެ، އަދި އެކަންކަން ތަންފީޒުކުރެއްވުމަށް ސަރުކާރަށް މަޖްބޫރުކުރައްވާނެ މަޖިލީހަކަށްވާނެކަމުގައިވެސް އުއްމީދުކުރެވެއެވެ.

6

ޢާންމު އިންތިހާބުގެ ބައެއް އުސްއަލިތައް (3)

ކެންޑިޑޭޓް ނަންބަރުގެ މުހިންމުކަމެއް ވޭބާ؟

އިންތިހާބެއްގައި ވާދަކުރައްވާ ކޮންމެ ކެންޑިޑޭޓަކުހެން ރަނގަޅު ކެންޑިޑޭޓް ނަންބަރެއް ލިބުމަށް ބޭނުންވާ ވާހަކައަކީ އަބަދުހެންއިވޭ ވާހަކައެކެވެ. މިގޮތުން ވޯޓް ކަރުދާސްކޮޅުގައި ކެންޑިޑޭޓުން ތަރުތީބުކުރުމަށްޓަކައި ބާއްވާ ގުުރުއަތަކީ އެއިންތިހާބެއްގައި ވާދަކުރައްވާ ހަމަކޮންމެ ކެންޑިޑޭޓެއްވެސް ވަރަށް ބޮޑޫ އިސްކަމެއް ދެއްވާކަމެކެވެ. އެކަމުގައި ކޮންމެވެސް ސަބަބުތަކެއް ހުރުމަކީ ވަރަށް އެކަށީގެންވާކަމެކެވެ.

9 މެއި 2009 ގައި ބޭއްވުނު ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިހަށް މެމްބަރުން ހޮވުމުގެ އިންތިހާބުގެ ވަގުތީ ނަތީޖާއަށް ބަލާއިރު ކެންޑިޑޭޓުންގެ ލިސްޓުގެ އެންމެ ކުރިން ނުވަތަ ލިސްޓްގެ އެންމެ ފަހަތުން ނަންބަރެއް ލިބުމުގެ ބޭނުންތެރިކަން ވަރަށް ބޮޑުކަމުގައި ބުނެވިދާނެއެވެ. މިގޮތުން 2009 ގެ އާންމު އިންތިހާބުގެ ވަގުތީ ނަތީޖާއަށް ބަލާއިރު:

• އެންމެ ބޮޑު ކާމިޔާބީއެއް ލިބިފައިވަނީ ކެންޑިޑޭޓް ނަންބަރު 2 ލިބުނު ފަރާތްތަކަށެވެ. ކެންޑިޑޭޓް ނަންބަރު 2 ލިބުނު 20 ފަރާތަކުން އިންތިހާބުގައި ކާމިޔާބު ކޮށްފައިވެއެވެ.
• ދެވަނައަށް އެންމެ ރަނގަޅު ކާމިޔާބީއެއް ލިބިފައިވަނީ ލިސްޓްގެ އެންމެ ފުލުގައިވާ ކެންޑިޑޭޓުންނެވެ. ލިސްޓްގެ އެންމެ ފުލުގައިވާ 15 ކެންޑިޑޭޓުން އިންތިހާބު ކާމިޔާބުކޮށްފައިވެއެވެ.
• ތިންވަނައަށް އެންމެ ރަނގަޅު ކާމިޔާބެއް ލިބުނީ ކެންޑިޑޭޓް ނަންބަރު 1 ލިބުނު ފަރާތްތަކަށެވެ. ނަންބަރު 1 ލިބުނު ފަރާތްތަކުގެ ތެރެއިން 13 ފަރާތަކަށް އިންތިހާބު ކާމިޔާބުކުރެވިފައިވެއެވެ.
• ދެން އެންމެ ރަނގަޅު ކާމިޔާބެއް ލިބުނީ ނަންބަރު 3 އަދި ލިސްޓްގެ އެންމެފުލުން ދެވަނަ ނަންބަރު ލިބުނު ކެންޑިޑޭޓުންނަށެވެ. ނަންބަރު 3 ލިބުނު ފަރާތްތަކުގެ ތެރެއިން 10 ފަރާތަކަށް، އަދި ލިސްޓްގެ އެންމެފުލުން ދެވަނަ ނަންބަރު ލިބުނު ފަރާތްތަކުގެ ތެރެއިން 9 ފަރާތްތަކަށް އިންތިހާބު ކާމިޔާބު ކުރެވިފައިވެއެވެ.
• އެންމެ ނާކާމިޔާބު ނަންބަރަކީ ކެންޑިޑޭޓް ނަންބަރު 11، 12 އަދި 13 އެވެ. މިއިން ނަންބަރެއް ލިބުނު އެއްވެސް ކެންޑިޑޭޓަކަށް އިންތިހާބު ކާމިޔާބު ކުރެވިފައެއް ނުވެއެވެ.

5

ޢާންމު އިންތިހާބުގެ ބައެއް އުސްއަލިތައް (2)

މިިފަހަރުގެ ޢާންމު އިންތިހާބުގެ ވަގުތީ ނަތީޖާއަށް ބަލާއިރު އެދާއިރާއަކަށް ވޯޓްލީ ފަރާތްތަކުގެ ނިސްބަތުން 1 ޕަސެންޓަށްވުރެ މަދު ވޯޓް ލިބުނު 43 ފަރާތެއް ވެއެވެ. އޭގެތެރޭގައި ހިމެނެނީ އަމިއްލަ ގޮތުން ކުރިމަތިލެއްވި 32 ކެންޑިޑޭޓުންނާއި، ޕާޓީތަކަށް ނިސްބަތްވާ 11 ކެންޑިޑޭޓުންނެވެ.

ޕާޓީތަކަށް ނިސްބަތްވާ 11 ކެންޑިޑޭޓުންގެ ތެރޭގައި ހިމެނެނީ ދިވެހި ޤައުމީ ޕާޓީއަށް ނިސްބަތްވާ 2 ކެންޑިޑޭޓުންނާއި، ޤައުމީ އިއްތިހާދަށް ނިސްބަތްވާ 2 ކެންޑިޑޭޓުންނާއި، އައިޑީޕީއަށް ނިސްބަތްވާ 3 ކެންޑިޑޭޓުންނާއި، ޖުމްހޫރީ ޕާޓީއަށް ނިސްބަތްވާ 2 ކެންޑިޑޭޓުންނާއި، ޕީއޭ އަށް ނިސްބަތްވާ 2 ކެންޑިޑޭޓުންނެވެ.

އެއްޕަސެންޓަށްވުރެ މަދުން ވޯޓް ލިބުނު ކެންޑިޑޭޓުންގެ ތެރެއިން އެންމެ ގިނައަދަދަކަށް ވޯޓް ލިބުނު ކެންޑިޑޭޓަށް ލިބުނީ 22 ވޯޓެވެ. އެންމެ މަދުން ވޯޓްލިބުނު ފަރާތަށް ލިބުނީ 0 (ސުމެއް) ވޯޓެވެ.

4

ޢާންމު އިންތިހާބުގެ ބައެއް އުސްއަލިތައް (1)

9 މެއި 2009 ގައި ބޭއްވުނު ޢާންމު އިންތިހާބުގައި މަޖިލީހުގެ 77 ގޮޑިއަށް، ޖުމްލަ 455 ކެންޑިޑޭޓުން ވާދަކުރެއްވިއެވެ. އޭގެ ތެރޭގައި ހިމެނެނީ ޕާޓީތަކަށް ނިސްބަތްވާ 209 ކެންޑިޑޭޓުންނާއި ވަކިޕާޓީއަކަށް ނިސްބަތްނުވާ (މިނިވަން) 246 ކެންޑިޑޭޓުންވެ. މިނިވަން ކެންޑިޑޭޓުންނަށް ކާމިޔާބު ކުރެއްވުނީ 13 ގޮޑިއެވެ.

މިފަހަރުގެ އިންތިހާބުގައި އެންމެބޮޑު ނާކާމިޔާނެއް ލިބުނު ޕާޓީތަކަކީ އަދާލަތު ޕާޓީ، ފަޤީރުކަން ނައްތާލާ ޕާޓީ، ޤައުމީ އިއްތިހާދު، އައިޑީޕީ، އެމްއެންސީ، އަދި އެސްއެލްޕީ އެވެ. އެފާޓީތަކަށް ނިސްބަތްވާ 19 ކެންޑިޑޭޓުން ވާދަކުރެއްވިއިރު އެއިން އެއްވެސް ކެންޑިޑޭކަށް ގޮޑިއެއް ލިބޭނެ ގޮތެއް ނުވެއެވެ. މިގޮތުން މި 6 ޕާޓީގެ ކާމިޔާބީގެ ނިސްބަތަކީ ސުމެކެވެ.

މިއިންތިހާބުގައި ވާދަކުރެއްވި އެހެން ޕާޓީތަކަށް ބަލާއިރު،

• ޖުމްހޫރީ ޕާޓީއިން 17 ކެންޑިޑޭޓުން ވާދަކުރެއްވިއިރު، އެޕާޓީއަށް ކާމިޔާބުކުރެއްވުނީ 1 ގޮޑިއެވެ. މިޕާޓީއަށް ލިބުނު ކާމިޔާބީގެ ނިސްބަތަކީ 6 ޕަސެންޓް އަދި ނާކާމިޔާބީގެ ނިސްބަތަކީ 94 ޕަސެންޓެވެ.
• ދިވެހި ޤައުމީ ޕާޓީއިން 21 ކެންޑިޑޭޓުން ވާދަކުރެއްވިއިރު، އެޕާޓީއަށް ކާމިޔާބުކުރެއްވުނީ 2 ގޮޑިއެވެ. މިޕާޓީއަށް ލިބުނު ކާމިޔާބީގެ ނިސްބަތަކީ 10 ޕަސެންޓެވެ. ނާކާމިޔާބީގެ ނިސްބަތަކީ 90 ޕަސެންޓެވެ.
• އެމްޑީޕީ އިން ވާދަކުރެއްވި ކެންޑިޑޭޓުންގެ އަދަދަކީ 75 އެވެ. ކާމިޔާބު ކުރެއްވި ގޮޑީގެ އަދަދަކީ 26 އެވެ. މިޕާޓީގެ ކާމިޔާބީގެ ނިސްބަތަކީ 35 ޕަސެންޓް، އަދި ނާކާމިޔާބީގެ ނިސްބަތަކީ 65 ޕަސެންޓެވެ.
• ޕީއޭ އިން 18 ކެންޑިޑޭޓުން ވާދަކުރެއްވިއިރު، 7 ގޮޑި ކާމިޔާބު ކުރެއްވިއެވެ. މިޕާޓީއަށް ލިބުނު ކާމިޔާބީގެ ނިސްބަތަކީ 39 ޕަސެންޓެވެ. އަދި ނާކާމިޔާބީގެ ނިސްބަތަކީ 61 ޕަސެންޓެވެ.
• ޑީއާރޕީ އިން 59 ކެންޑިޑޭޓުން ވާދަކުރެއްވިއެވެ. ކާމިޔާބު ކުރެއްވި ގޮޑީގެ އަދަދަކީ 28 އެވެ. މިގޮތުން މިޕާޓީއަށް ލިބުނު ކާމިޔާބުގެ ނިސްބަތަކީ 47 ޕަސެންޓެވެ. އަދި ނާކާމިޔާބުގެ ނިސްބަތަކީ 53 ޕަސެންޓެވެ.
  

3

ޢާންމު އިންތިހާބުގެ ނަތީޖާ އަދި ވެސް އޮޅުމެއްގެ ތެރޭގައި

ވޯޓުލުމުގެ ވަގުތު ހަމަވުމުގެ ކުޑައިރުކޮޅެއްގެ ކުރިން ރައްޔިތުންގެ ހިތްނުތަނަވެސް ވާކަހަލަ ކަންތައްތަކެއް ހިނގަމުންދިޔައެވެ. އެންމެ ފުރަތަމަ ރޭގަޑު 8 ގައި ވޯޓްލުން ބަންދު ކުރުމަށް ކުރިން ހަމަޖެހިފައިއޮތަސް ވޯޓްފޮށިތައް ބަންދުކުރުމުގެ ވަގުތު ދަންވަރުގެ 1 އާއި ހަމައަށް އިތުރުކުރެވުނެވެ. ދެން އިވުނީ ދަންވަރު 1 އާއި ހަމައަށް ވަގުތު އިތުރުކުރެވުނީ ހަމައެކަނި މައްސަލަތައް ޖެހިފައިވާ ދާއިރާތަކުގެ ވޯޓް ފޮށިތަކަށް ކަމުގައެވެ. އެމައްސަލައަށް ފިނިކަމެއް ނުލިބިވަނިކޮށް ދެން އިވުނީ އަމީނިއްޔާ ސްކޫލްގައި އާ ވޯޓް ފޮއްޓެއް ބެހެއްޓި ވާހަކައެވެ. އޭގެފަހުން އެމައްސަލަތަކަށް ފިނިކަމެއްލިބިފައި ވީނަމަވެސް 10 މެއި 2009 ދުވަހުގެ 11:30 (މިއާޓިކަލް އަޕްލޯޑްކުރެވުނު ގަޑި) އާއި ހަމައަށްވެސް ނަތީޖާތައް ރައްޔިތުންނަށް ޔަޤީންކޮށްދެވޭނެގޮތެއް އިލެކްޝަން ކޮމިޝަނަށް ވަނީ ނުވެފައެވެ.

2

ތާޢީދު ނުކުރަމޭ ބުނުމުން އެކަމެއްހަޖަމެއް ނުކުރެވޭ

މިފަހަރުގެ ރައްޔިތުންނަށް ކުރިމަތި ލެއްވި ކެންޑިޑޭޓުންގެ ތެރެއިން ބައެއް ކެންޑިޑޭޓުންނަށް ވާގޮތަކީ އެކެންޑިޑޭޓަކަށް ތާޢީދު ނުކުރާކަމަށް މީހަކު ހާމަކޮށްފިނަމަ އެކަން ހަޖަމްކުރުމަށް ނުކުޅެދުމެވެ. މިގޮތުން އެފަދަ ކެންޑިޑޭޓަކަށް ތާޢީދު ކުރެވެން ނެތޭ ބުނެފިއްޔާ ދެންބަލަނީ ތަފާތު ގޮތްގޮތުން ޖެއްސުންކުރެވޭތޯއެވެ. މަގުމަތިން ފެނުމުންނާއި، ފޯނުންނާއި އެސްއެމްއެސް މެދުވެރިކޮށެވެ. މިއީ ވަރަށް ދެރަކަމެކެވެ. މިފަދަ އަމަލުތައް ހިންގާ ނުވަތަ ހިންގުމަށް ބާރު އަޅާ ކެންޑިޑޭޓުންނަކީ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިހުގެ ގޮޑިއެއް ލިބުން އެކަށީގެންވާ ބަޔަކަށް ނުވާނެއެވެ. އެއީ އެފަރާތްތަކަކީ އެހެން މީހުންގެ ނިންމުންތަކަށް އިޙްތިރާމް ކުރުމުގެ ޤާބިލުކަން ލިބިފައިނުވާ ބަޔަކަށްވާތީއެވެ.

1

ޢާންމު އިންތިހާބުގެ ނަތީޖާއާމެދު ދެކޭގޮތް

9 މެއި 2009 ދުވަހަކީ، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ތާރީޚުގައި އެންމެ ފުރަތަމަ ފަހަރަށް ބޭއްވޭ ގިނަ ޕާޓީތައް ވާދަކޮށް ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިހަށް މެމްބަރުން ހޮވުމަށް ބާއްވާ އިންތިހާބު (އާންމު އިންތިހާބު) ބޭއްވޭ ދުވަހެވެ. މިއިންތިހާބުގައި ވާދަކުރަނީ ހަމައެކަނި ގިނަ ޕާޓިތަކެއް އެކަންޏެއްނޫނެވެ. މީގެއިތުރުން ވަރަށް ގިނަ އަމިއްލަ (އިންޑިޕެންޑެންޓް) ކެންޑިޑޭޓުންވެސް ވާދަކުރައްވައެވެ.

2008 ގެ އޯގަސްޓްގައި ޢަމަލުކުރަން ފެށި އާ ޤާނޫނު އަސާސީގެ ދަށުން އެންމެ ފުރަތަމަ ބޭއްވުނު ރިޔާސީ އިންތިހާބުގެ ނަތީޖާއާބެހޭގޮތުން ތަފާތު ޚިޔާލުތަކެއް އެބަހުއްޓެވެ. މީގެތެރެއިން އެންމެ ފާހަގަކޮށްލެވޭ އެއްކަމަކީ ރިޔާސީ އިންތިހާބުގެ ދެވަނަބުރުގެ ނަތީޖާއާބެހޭގޮތުން ބައެއް ފަރާތްތަކުން ދެކޭގޮތެވެ. އެއީ އެއިންތިހާބުގެ ދެވަނަ ބުރުގައި އެމްޑީޕީއަށް ކާމިޔާބު ލިބުނީ، ދެވަނަ ބުރުގައި އެޕާޓީއަށް ތާޢީދުކުރެއްވި އެހެން ޕާޓީތަކެއްގެ އިސްބޭފުޅުންތަކެއް ދެއްކެވި "ބަހަނާ" ތައް ރައްޔިތުންގެ ގިނަބަޔަކަށް ޤަބޫލުކުރެވުމުގެ ސަބަބުން ކަމަށެވެ. އެހެންނަމަވެސް އެވާހަކަތައް (އެބަހަނާތައް) ޤަބޫލުކުރެވުނީތީ އެކަމާ ވަރަށް ގިނަ ފަރާތަކުން ހިތާމަކުރާކަމަށް މިހާރަކަށް އައިސް ވާހަކަ ދެކެވެމުން ދެއެވެ.

ރިޔާސީ އިންތިހާބުގެ ދެވަނަ ބުރުގައި އެމްޑީޕީ އަށް ތާޢީދުކުރި ޕާޓީތަކުން ދެއްކެވި ވާހަކަތައް ޤަބޫލުކޮށް އެމްޑީޕީއަށް ވޯޓު ދެވުނުކަމަށްޓަކައި ހިތާމަކުރާ ބަޔަކު ޙަޤީޤަތުގައިވެސް އެބަތިބިތޯ ނުވަތަ ނޫންތޯ ޔަޤީންވާނެ ދުވަހަކީ 9 މެއި 2009 ގައި ބޭއްވޭ ޢާންމު އިންތިހާބުގެ ނަތީޖާ ހާމަވެގެންދާ ދުވަހުއެވެ. އެހެނީ އަޅުގަނޑު ޤަބޫލުކުރާގޮތުގައި 2009 އިން 2014 އަށް އިންތިހާބު ކުރާ ރައްޔިތުން މަޖިލިހުގެ 77 ގޮޑީގެ ތެރެއިން މަދުވެގެން 38 ގޮޑި އެމްޑީޕީ އަށް ލިބިއްޖެނަމަ ރިޔާސީ އިންތިހާބުގެ ދެވަނަ ބުރުގައި އެމްޑީޕީ އަށް ތާޢީދުކުރި ޕާޓީތަކުން ދެއްކެވި ވާހަކަތައް ޤަބޫލުކޮށް އެމްޑީޕީއަށް ވޯޓު ދެވުނުކަމަށްޓަކައި ހިތާމަކުރާ ބަޔަކު ތިބިކަމަށް ދެކެވޭ ވާހަކައަކީ ޙަޤީޤަތާ ޚިލާފު ވާހަކައެކެވެ. ނަމަވެސް ރައްޔިތުން މަޖިލިހުގެ 77 ގޮޑީގެ ތެރެއިން މަދު އަދަދެއްގެ ގޮޑިތަކެއް އެމްޑީޕީއަށް ނިސްބަތްވާ ކެންޑިޑޭޓުންނަށް ލިބިއްޖެނަމަ އޭގެ މާނައަކަށްވާނީ، އެޕާޓީއަށް ރައްޔިތުންގެ މާބޮޑު ތާޢީދެއްނެތްކަމާއި، އެޕާޓީގެ ޢަމަލުތަކާމެދު ރައްޔިތުން ކަންބޮޑުވާކަމާއި، މާޔޫސް ވެފައިވާ މިންވަރެވެ.

ދިވެހި ޤައުމާމެދު ވިސްނާށެވެ!